ΠΑΤΡΙΚΑΙ ΝΟΥΘΕΣΙΑΙ-ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ

[Silver]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι΄.

Περί Υπερηφανείας, Αυτομεμψίας και Ταπεινώσεως.

25η. Αγωνίζου, παιδί μου, τον καλόν αγώνα, μη φοβού, δραπέτευε από κάθε κλοιόν απογνώσεως. Τα ασθενή και άχρηστα εξελέξατο ο Θεός, ίνα τα νομιζόμενα υγιή και εύχρηστα καταισχύνη. Η δύναμις του Θεού εις τα ασθενή πλάσματα καταφαίνεται τηλαυγέστερον και συνάμα μας ωθεί η εκλογή αύτη του Θεού προς ταπείνωσιν ακούσιον και ανάπεμψιν ευώδους θυμιάματος, απεριορίστου ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης προς τον Θεόν!
Εσένα, παιδί μου, πολύ σε ηγάπησεν ο Θεός, δια τούτο παράμεινον εν ταπεινώσει εις τους κόλπους του Θεού, ίνα μεγαλυνθής εις την θεϊκήν απόλαυσιν. Πρόσεχε το πνεύμα της οιήσεως, μη νομίσης ότι κάτι έχεις, που δεν το έχουν οι άλλοι, διότι το Πνεύμα το άγιον μερίζεται εις έκαστον ως βούλεται, εις άλλον ως αγάπη φαίνεται, εις έτερον ως σύνεσις, εις άλλον ως γνώσις, εις άλλον ως φόβος πολύς του Θεού. Εν και το αυτό Πνεύμα, άρα όλοι μετέχουν του Αγίου Πνεύματος αναλόγως ουχί των έργων, αλλά της ταπεινώσεως! Ουδέν άλλο δύναται χωρίς έργα να μας ποιήση υιούς του Θεού, ως το γνωρίσαι την ιδίαν ασθένειαν και την μεγαλειότητα του Θεού. Άνευ ταπεινώσεως το έργον μένει ασφράγιστον, όταν μεταλάβη ταπεινώσεως, το κύρος αμέσως επέρχεται. Τα άχρηστα όντα ζητεί ο Θεός, «εξέλθετε εις τας ρύμας και εις τας οδούς και όσους εύρητε πτωχούς, αναπήρους, ασθενείς, χωλούς άπαντας αναγκάσατε να γεμισθή ο οίκος μου, οι δε κεκλημένοι οι νομιζόμενοι άμεμπτοι ου μη γεύσονται του Δείπνου» (Λουκ. 14,21-24). Πόση χαρά είναι όπου και ημείς συγκατελέχθημεν με τα άχρηστα όντα δια τας ασθενείας μας και μας εκάλεσε εις τον οίκον Αυτού δια να μας ποιήση αυλικούς Του και φίλους Του, ίνα ακούωμεν εις τον θάλαμον της καρδίας τας θείας φωνάς των ουρανίων ασωμάτων! Βλέπεις, παιδί μου, ότι ο κακός διαβολεύς ψεύδεται, όταν σου λέγη ότι είσαι άχρηστος σωματικώς και δεν κάνεις δια μοναχός! Σημασίαν έχει η ψυχή να είναι υγιής, δηλαδή ταπεινή, με επίγνωσιν του εαυτού της!
Ο Θεός δεν θέλει προσφοράν υγείας δια να δώση χάριν, διότι δεν είναι άνθρωπος ενδεής, αλλά Θεός ανενδεής. Αυτός επιτρέπει και τας ασθενείας, και αφού δι’ αυτών θεραπεύση την ψυχήν, εκέρδισε τον σκοπόν Του, το σώμα δεν Του χρειάζεται, Του χρειάζεται αγάπη και ταπείνωσις και ταύτα προς ημέτερον όφελος.

[Silver]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι΄.

Περί Υπερηφανείας, Αυτομεμψίας και Ταπεινώσεως.

26η.
(Απόσπασμα εξ ομιλίας, Περί Ταπεινώσεως)
Έχομεν ανάγκην πολλής προσοχής, να προσέχωμεν τους εαυτούς μας και να φοβούμεθα τον Θεόν. Ο φόβος είναι φως, είναι λυχνάρι, αρχή σοφίας φόβος Κυρίου. Και πριν της αγάπης του Χριστού ο φόβος, και όταν η αγάπη του Χριστού έλθη, πάλιν ο φόβος να συγκεράζεται μετά της αγάπης, διότι η αγάπη ημπορεί να οδηγήση τον άνθρωπον εις ελευθερίαν, και έτσι να ξεφύγη πάλι από την ορθήν αγάπην, ο φόβος είναι το φρένο που συγκρατεί τον άνθρωπον. Όταν ίδωμεν μέσα μας φθόνον, ζήλειαν, κατάκρισιν, μεμψιμοιρίαν και ό,τι άλλο υπάρχει του διαβόλου, να γνωρίζωμεν, ότι δεν έχομεν καθαράν καρδίαν. Εάν είχαμεν καθαράν καρδίαν και να μας έβριζαν και να μας εχλεύαζαν, δεν θα εσκανδαλιζόμεθα. Το ότι σκανδαλιζόμεθα, το ότι πειραζόμεθα, το ότι πικραινόμεθα, δεικνύει το ότι η καρδία μας δεν είναι καθαρά. Μας λείπει η ταπεινοφροσύνη, η ταπεινοφροσύνη τον άνθρωπον τον κάνει ανεκτικόν, μακρόθυμον, υπομονετικόν. Όταν δεν έχωμεν υπομονήν, όταν δεν έχωμεν μακροθυμίαν, όταν δεν έχωμεν ανοχήν, όταν δεν υπομένωμεν, είναι χαρακτηριστικόν ότι μας λείπουν αι βασικώτεραι των αρετών, η ταπεινοφροσύνη και η αγάπη, αι οποίαι μας οδηγούν πλησιέστερον προς τον σκοπόν και ο σκοπός είναι η καθαρότης. Όταν δεν υπάρχη αγάπη πνευματική, γνησία και ταπεινοφροσύνη, τότε τον σκοπόν μας δεν τον έχομεν φθάσει. Δεν χρειάζεται ο άνθρωπος πολυμάθειαν και μεγάλας γνώσεις δια να φθάση εις την καθαρότητα. Όταν σκέπτωμαι, ότι εθυσίασα τα πάντα δια να φθάσω εις αυτόν τον σκοπόν, δεν δικαιολογούμαι να δικαιώνω εαυτόν. Τον εαυτόν μας εάν δικαιολογώμεν, δεν είμεθα εντός του σκοπού. Μα πταίει ο άλλος, μα δεν πταίει, αυτό δεν είναι τόσον εξεταστέον, όσον εξεταστέον είναι, εάν πράγματι αγαπώ τον αδελφόν μου, εάν δεν αισθάνωμαι βαρείαν την καρδίαν μου. Εγώ πταίω, εγώ πρέπει να αλλοιώσω την ψυχήν μου και να τον αγαπήσω, παρ’ ότι μέσα μου αισθάνομαι πικρίαν δι’ αυτόν, διότι κάποτε με ήλεγξε ή δεν σκέπτεται καλώς δι’ εμέ. Εάν μέσα μου έχω την εικόνα του, σκιεράν και κάπως πικράν, αυτό βαρύνει μόνον εμέ. Ημπορεί να είναι έτσι και εις την αλήθειαν ο αδελφός απέναντί μου, αυτό όμως δεν βοηθεί τον σκοπόν μου, όπως και εάν διάκειται ο αδελφός απέναντί μου είτε καλώς είτε κακώς, εγώ εάν θέλω να φθάσω εις τον σκοπόν και να ενωθώ με τον Θεόν, πρέπει να τον βλέπω διαφορετικόν. Δια τούτο οι Πατέρες ουδέποτε εδικαιολόγουν τους ανθρώπους, τους μοναχούς κυρίως, εάν είχαν κάτι δια κάποιον άνθρωπον. Ένας πατέρας επήγαινε να δικάση ή μάλλον να μηνύση ένα άλλον αδελφόν. Πηγαίνει εις τον αββά Σισώη και του λέγει:
-- Πάτερ, πηγαίνω να καταγγείλω τον αδελφό μου, διότι μου έκανε το τάδε και το τάδε κακόν.
– Άφησέ τον, συγχώρεσέ τον.
-- Όχι απαντά, εάν τον συγχωρήσω θα μου το ξανακάνη, πρέπει να τιμωρηθή αυτός ο άνθρωπος.
-- Ε, καλά, παιδί μου, ας κάνωμεν μίαν προσευχήν, και κατόπιν πήγαινε.
Εγονάτησαν λοιπόν, και ήρχισε ο αββάς Σισώης: «Πάτερ ημών… και μην αφής τα οφειλήματα ημών ως και ημείς ουκ αφίεμεν τοις οφειλέταις…».
--Ουχ ούτως, πάτερ, λέγει, λάθος κάνεις.
-- Εφ’ όσον θέλεις εις τον κριτήν να υπάγης τον αδελφόν σου, έτσι να προσευχηθώμεν!
Τότε εκατάλαβε ο αδελφός το σφάλμα του, μετενόησε και δεν επήγε να καταγγείλη τον αδελφόν. Λοιπόν μία είναι η μεγάλη αλήθεια, ότι, όπως η καρδία μας διατίθεται δια τον αδελφόν, θα διατεθή και η καρδία του Θεού δι’ ημάς. Θέλεις ο Θεός να συγχωρήση τα σφάλματά σου; Θέλεις να σε αγαπήση εξ όλης της καρδίας Του; Και εσύ εξ όλης σου της καρδίας αγάπησον και συγχώρησον. Θέλεις ο Θεός να λησμονήση και να μην ενθυμήται τα σφάλματά σου; Το θέλω, το επιθυμώ, φωνάζει η ψυχή. Και εσύ εις ό,τι σου έπταισεν ο πλησίον ούτε να το σκέπτεσαι ούτε να το ενθυμήσαι. Αυτή είναι η τεραστία αλήθεια. Λοιπόν όποιος ξεφεύγει από αυτόν τον σκοπόν θα κάνη μεγάλα και πολλά λάθη εις την ζωήν του. Εάν εφαρμοσθούν τα ως άνω, τα οποία είναι πατερική σοφία, ο διάβολος δεν θα εξουσιάζη. Ας προσέξωμεν όλοι μας να βιασθώμεν, ίνα μη χάσωμεν τον σκοπόν μας και αύριον μετανοήσωμεν σκληρά, πρέπει να τα προβλέπωμεν αυτά και να εργαζώμεθα, ωσάν να είναι η τελευταία ημέρα μας. Ένας είναι ο σκοπός μας, ο άνθρωπος να ίδη τον εαυτόν του, να ίδη την ενοχήν επάνω του, εις όλα τον εαυτόν του να ελέγχη, τον εαυτόν του να κατακρίνη, αυτόν να θεωρή υπαίτιον, αυτός να θεωρήται ένοχος, τον δε πλησίον να μη προσέχη είτε έτσι είναι είτε όχι.
Λέγουν οι πατέρες: «Εάν θελήσωμεν να ειρηνεύσωμεν τους εαυτούς μας, προσπαθώντας να ειρηνεύσωμεν τους άλλους, ουδέποτε θα έχωμεν ειρήνην». Δηλαδή, εάν θέλωμεν να αποκομίσωμεν την ειρήνην από το να ειρηνεύσουν οι άλλοι, δεν ειρηνεύομεν. Άρα πρέπει ο άνθρωπος μόνος του να εύρη την ειρήνην, εσωτερικά. «Ειρήνευσον σεαυτώ» λέγει ο αββάς Ισαάκ, «και ειρηνεύσει σοι ο ουρανός και η γη».
Όλα αυτά να τα τοποθετώμεν μέσα εις την καρδίαν μας ανεξίτηλα, διότι είναι ο πλούτος ο πνευματικός, που μας δίδουν τα ιερά Ευαγγέλια και τα πατερικά κείμενα, δια να σώσωμεν την ταλαίπωρον ψυχήν μας!

[Silver]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ΄

Περί Αγάπης και Συγχωρητικότητος προς τους αδελφούς.

Τέκνα μου, αγωνίζεσθε τον καλόν αγώνα, η αγάπη μενέτω, η αγάπη να είναι το κέντρον όλων των κινήσεων εν τω μέσω της αδελφότητος, ο εγωϊσμός μακράν από τον λογισμόν και από το στόμα. «Ο θέλων γενέσθαι πρώτος, έσται πάντων δούλος» (Μάρκ. 10.44), λέγει ο Κύριος, και εάν δεν γίνωμεν ως τα μικρά παιδιά εις την ακακίαν και απλότητα, ου μη εισέλθωμεν εις την βασιλείαν των ουρανών. Η αγάπη όταν διέπη μίαν αδελφότητα, τότε αοράτως ο Χριστός ευλογεί τα πάντα. Η χαρά, η ειρήνη, η θυσία υπέρ των αδελφών, πυρπολείται εις τα στήθη εκάστου αδελφού, αλλά και η προσευχή τότε γιγαντώνεται και όσον πλεονάζει, τόσον και η εν Χριστώ αγάπη και θυσία πλουτίζει τας ψυχάς και ο Χριστός δοξάζεται και λατρεύεται και γινόμεθα ταπεινά όργανα να δοξάζεται και το άγιον όνομα του Θεού. Η γνησία αγάπη δεν φθονεί τα καλά χαρίσματα του αδελφού, δεν χαίρει, όταν ακούη ταπεινωτικά λόγια, κατηγορίας δια τον αδελφόν, δεν εγκρατεύεται εις το να επαινή πάντοτε την προκοπήν του αδελφού. Η αγάπη ου ζηλοί, ου περπερεύεται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί το ιδικόν της συμφέρον, αλλά του αδελφού. Δεν θυμώνει, δεν σκέπτεται το κακόν, πάντα στέγει, πάντα υπομένει. Όποιος έχει γνησίαν αγάπην, ουδέποτε πίπτει αμαρτάνοντας εις τον αδελφόν του. Λοιπόν εύχεσθε, τέκνα, ίνα η αυτοαγάπη, ο Θεός μας, μας δώση το χάρισμα της εν Χριστώ αγάπης. Όταν αύτη η αγάπη θα βασιλεύση εις τας καρδίας μας, εις τους λόγους και εις τα έργα μας, τότε να ελπίζωμεν δι’ ένα αυριανόν μέλλον συγκροτήσεως εν Χριστώ αδελφότητος με πνεύμα Χριστού, με αίγλην πνευματικήν, με βάσεις αδιασείστους, με συμπαγή συγκρότησιν αδελφότητος ηνωμένης εις την γνώμην, με μίαν ψυχήν εις πολλά σώματα.

[Silver]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ΄

Περί Αγάπης και Συγχωρητικότητος προς τους αδελφούς.

2. Τέκνα μου ηγαπημένα. Εύχομαι ο Θεός της αγάπης να σας ενισχύη εις την εις αλλήλους αγάπην και να σας δίδη εκείνην την αγάπην, που δεν πονηρεύεται, που δεν δημιουργεί σκάνδαλα, αλλ’ η οποία μάλλον τα διασκεδάζει με την σοφίαν που γεννά. Εύχομαι ο Κύριος να δώση αγάπην αγνήν, αγάπην, η οποία κλείει το στόμα του έχοντος ταύτην και δεν τον αφήνει να γκρεμισθή εις το βάραθρον της κατακρίσεως, της καταλαλιάς, της συκοφαντίας, του ψέμματος, της υποκρισίας και των αμετρήτων άλλων κακών, που γεννά δια της γλώσσης η έλλειψις της γνησίας αυτής κατά Θεόν αγάπης. Ο έχων αγάπην, εν τω Θεώ μένει, και ο Θεός εν αυτώ, και αύτη εστίν η μαρτυρία, ότι είμεθα του Θεού και αγαπώμεν Αυτόν, όταν έχωμεν γνησίαν και ανόθευτον αγάπην εις αλλήλους. «Πας ο μισών τον αδελφόν αυτού ανθρωποκτόνος εστί» (Α΄Ιωάν. 3,15) και εν τη πνευματική σκοτία ευρίσκεται και ουκ οίδε που υπάγει. Εντολήν σοβαρωτάτην έχομεν λάβει από τον Κύριον ημών Ιησούν, όπως αγαπώμεν αλλήλους, και ο διάβολος εντολήν έδωκεν εις τους υπακούοντας αυτόν όπως μισούν αλλήλους. Άρα Οποίου εντολήν φυλάσσομεν, Εκείνου και μαθηταί και υπήκοοι είμεθα. Φοβηθώμεν, τέκνα μου, την κατά του αδελφού ψυχρότητα και έχθραν και τους μετ’ αυτής διαφόρους λογισμούς, που ολίγον κατ’ ολίγον οδηγούν την ψυχήν εις το δαιμονικόν μίσος, διότι ως εις κύριον θα υποταχθώμεν εις τον εχθρόν της σωτηρίας ημών διάβολον και τότε αναρίθμητα κακά θα επισωρεύσωμεν εις την ταλαίπωρον ψυχήν μας! Η αγάπη είναι η βάσις, το θεμέλιον και η σκέπη της ψυχής εκείνης, που κατέχει αυτήν, και η ψυχή αυτή έχει μέσα της ένοικον τον Θεόν της αγάπης και ευφραίνεται κάθε στιγμήν λαμπρώς. Μέσα εις ένα κοινόβιον υπάρχει άμεσος ανάγκη, δια την σύστασιν και διατήρησίν του, να υπάρχη η αμοιβαία αγάπη μεταξύ των μελών αυτού, διότι η αγάπη θα είναι ο χρυσούς κρίκος, που θα ενώνη καθ’ όλα τους αδελφούς εις εν συμπαγές σώμα, το οποίον θα ανθίσταται εις τα σκάνδαλα, που αείποτε θα δημιουργή ο κύριος της έχθρας και του μίσους, ο διάβολος. Η αγάπη θα είναι η ανίκητος εκείνη δύναμις, που θα συγκρατή τα μέλη εις εν σώμα, με κεφαλήν τον προεστώτα, και η δύναμις αυτή θα υπερμαχή κάθε φοράν όταν θα παρίσταται ανάγκη, εναντίον της άλλης, της τελείως αντιθέτου δυνάμεως του κακού, που θα αγωνίζεται να αποσπάση τα μέλη από την ένότητα. Εις περίπτωσιν ελαστικής και χαλαράς αγάπης, η εναντία δύναμις του διαβόλου αναλόγως με την ελαστικότητα, την οποίαν θα υποστή η θερμότης της δυναμικής αγάπης, θα έχη και τα υπέρ αυτής τρόπαια. Ποία τα τρόπαια της εναντίας δυνάμεως; Τα σκάνδαλα μέσα εις την αδελφότητα, ως αντιλογίαι, ως παρακοή, ως φιλονεικίαι, ως υπερηφάνεια ως καυχήσεις, ως φθόνος, ως μίσος και τέλος ως λιποταξία από το κοινόβιον! Ας σκεφθώμεν, τέκνα, άράγε εις τον ουρανόν οι άγγελοι αντιλογούν, παρακούουν, ποιούν το θέλημά των, εχθρεύονται, μισούν, λιποτακτούν από τον τόπον της παραστάσεώς των απέναντι του θρόνου του Θεού; Όχι βέβαια. Τούτο το έκανε ο πρώην ανατέλλων εωσφόρος και κατερρίφθη και γέγονε Σατανάς! Ούτω και ημείς, εφ’ όσον αγγελικόν σχήμα ενεδύθημεν, άρα ουχί και κατά τρόπον αγγελικόν, χρεωστικώς οφείλομεν να περιπατώμεν; Πως αγγελικός βίος λογισθήσεται εν υμίν, όταν θα βλέπω μεταξύ σας αντιλογίας, μεμψιμοιρίας, φιλονεικίας, θελήματα, έχθρας και το χείριστον πάντων παρακοάς; Ουχί το αντίθετον ούτω θα διαπράττετε και θα εργάζεσθε όσων θα νουθετήσθε εκ της ταπεινότητός μου; Και ουχί περισσότερον κρίμα λήψεσθε, κατά το αγιογραφικόν λόγιον, ποιούντες τα εναντία, ότι «ο γνους και μη ποιήσας, δαρήσεται πολλάς» (Λουκ. 12,47), δηλαδή θα τιμωρηθή αυστηρώς μετά πολλών και δεινών πληγών και τιμωριών; Φοβηθώμεν, τέκνα, την παρακοήν εις τας νουθεσίας, διότι πάσα παράβασις και παρακοή λαμβάνει αναποφεύκτως τιμωρίαν και ας αγωνισθώμεν προς ταύτα. Πειθαρχήσατε λοιπόν εις ό,τι παραγγέλλεσθε, όπως τον αμάραντον στέφανον της αγάπης και υπακοής λάβετε τότε, όταν τα βραβεία και οι στέφανοι θα δίδωνται από τον αγωνοθέτην Ιησούν Χριστόν. Εύχομαι η υπέρμαχος των Χριστιανών Δέσποινα του κόσμου, να σας αξιώση δια των πρεσβειών Της και πάντων των αγίων, να λάβετε τον αμαράντινον τούτον στέφανον της αιωνίου δόξης!

[Silver]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ΄

Περί Αγάπης και Συγχωρητικότητος προς τους αδελφούς.

1. Παιδί μου, τους λογισμούς τους κακούς, που σου φέρνει ο διάβολος σπρώχνοντάς σε εις συγκατάθεσιν, πρόσεχε να τους διώκης, ιδίως της μισαδελφίας, καθόλου να μη τους προσέχης, διότι έχουν ως σκοπόν να σου αφαιρέσουν την μεγαλυτέραν αρετήν, την αγάπην, και όταν τούτο το κατορθώσουν, εκέρδισαν εξ ολοκλήρου την ψυχήν σου. Και τότε, όταν χάσωμεν την αγάπην, δηλαδή τον Θεόν, διότι ο Θεός είναι αγάπη και ο μένων εν τη αγάπη εν τω Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ, τι άλλο μας απομένει πλέον δια σωτηρίαν; Καθώς λέγει και ο απόστολος Ιωάννης, «ο μισών τον αδελφόν του, ανθρωποκτόνος εστί» ( Ιωάν. Γ,15 ) «και εν τη σκοτία περιπατεί και ουκ οίδε που υπάγει, ότι η σκοτία ετύφλωσε τους οφθαλμούς αυτού» ( Α΄ Ιωάν. Β΄11 ).
   Καθόλου, παιδί μου, μη δέχεσαι εις ακρόασιν τους μισαδέλφους αυτούς λογισμούς, αλλά δίωκέ τους αμέσως και λέγε την ευχήν ή λέγε εις τον σατανάν: «Όσον εσύ, διάβολε, μου φέρεις τους μισαδέλφους λογισμούς, τόσον εγώ θα αγαπώ τους αδελφούς μου, διότι έχω διαταγήν από τον Χριστόν μου, όχι μόνον να τους αγαπώ, αλλά και να θυσιασθώ δι’ αυτούς, καθώς και ο Χριστός εθυσιάσθη δι’ εμέ τον ελεεινόν», και αμέσως νοερώς να ασπάζεσαι τα πράγματα, δια τα οποία σου φέρει το μίσος, και να λέγης: «Για δες, σατανά φθονερέ, πόσον τους αγαπώ, θα πεθάνω δι’ αυτούς»! Κάμνοντας λοιπόν ούτω και βλέποντας ο Θεός την καλήν σου θέλησιν και τον τρόπον που μεταχειρίζεσαι, δια να νικήσης τον διάβολον, αμέσως έρχεται εις βοήθειάν σου και σε απαλλάσει.

[Silver]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ΄

Περί Αγάπης και Συγχωρητικότητος προς τους αδελφούς.


4. Εύχομαι εις τον Πανάγαθον Θεόν να καταπέμψη το Πανάγιον Πνεύμα, όπως εις τους Θεοπέμπους αυτού αγίους αποστόλους, δια να φωτισθήτε να βαδίζητε τον πολύμοχθον δρόμον της σωτηρίας. «Ιδού δη τι καλόν ή τι τερπνόν, αλλ’ ή το κατοικείν αδελφούς ( εν αγάπη ) επί το αυτό» ( Ψαλμ. 132,1 ). Δεν υπάρχει ωραιότερον πράγμα όταν μία αδελφότης γέμη της κατά Θεόν αγάπης. Τα πάντα γελούν, όλα είναι μεστά ωραιότητος, ο δε Θεός άνωθεν ευφραίνεται και χαίρουν τα άγια πνεύματα των αγγέλων, όπου η αγάπη είναι άπειρη. «Αγαπάτε αλλήλους, καθώς καγώ ηγάπησα υμάς», «εν τούτω γνώσονται ότι εμοί μαθηταί εστε, εάν αγάπην έχητε εν αλλήλοις» ( Ιωαν. 13,35 ).
Ω αγάπη, όποιος σε κατέχει, όντως μακαρία εστίν η καρδία αυτού, διότι μέσα εις την αγάπην τι θέλεις και δεν ευρίσκεις! Ταπείνωσιν, χαράν, υπομονήν, αγαθότητα, συμπάθειαν, επιείκειαν, φωτισμόν κ.λ.π.
Άκοπός εστιν ο ωραίος δρόμος της αγάπης και εν τη αγάπη ουκ έστι μώμος ουδέ κηλίδα, αλλά η συνείδησις μαρτυρεί ότι η ψυχή έχει παρρησίαν προς τον Θεόν. Όταν όμως δεν υπάρχει αγάπη, τότε δεν έχει παρρησίαν η ψυχή εις την προσευχήν της, αλλά ως νικημένη, ως άνανδρος, δεν ημπορεί να σηκώση το κεφάλι της, διότι ελέγχεται ότι δεν αγαπά, καθώς ηγάπησε αυτήν ο Θεός, παραβαίνει την εντολήν του Θεού. Εάν δεν αγαπώμεν τον αδελφόν μας, όπου τον βλέπομεν, πως θα αγαπήσωμεν τον Θεόν, όπου δεν Τον βλέπομεν; Ο έχων αγάπην αληθινήν, έχει τον Θεόν, όποιος δεν έχει αγάπην, δεν έχει τον Θεόν εν εαυτώ. «Είδες τον αδελφόν σου, είδες τον Θεόν», «εκ του πλησίον σου, εστίν η σωτηρία», λέγουν οι άγιοι πατέρες. Οι παλαιοί όσιοι πατέρες περιεπάτουν άκοπα τον δρόμον της σωτηρίας, διότι τα πάντα εθυσίαζον ίνα μη εκπέσουν από την αγάπην, η αγάπη ήτο ο σκοπός της ζωής των. Ο ιδικός μας δρόμος είναι εσπαρμένος όλος αγκάθια και αυτά εφύτρωσαν διότι έλειψεν η αγάπη, και δια τούτο όταν περιπατώμεν, συνεχώς αυτοαιμορραγούμεν. Τα θεμέλια του οίκου σαλεύονται, όταν το θεμέλιον της αγάπης δεν το στερεώνωμεν καλώς.

[Silver]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ΄

Περί Αγάπης και Συγχωρητικότητος προς τους αδελφούς.

1. Βιάζου, παιδί μου, δια την ψυχήν σου, βιάζου να αναπαύσης τους αδελφούς και ο Κύριος θα αναπαύση εσένα, θα σου δώση την χάριν Του. Κάμνε υπομονήν, κάμνε υπακοήν, γίνε «σκουπίδι» εις όλους και θα σε φωτίση ο Κύριος. Εκείνος είναι μεγάλος, όστις έχει περισσοτέραν ταπείνωσιν. Ο Θεός δίδει χάριν εις εκείνον, ο οποίος έχει φόβον Θεού και υπακούει εις όλους σαν παιδάκι μικρόν και διαρκώς ζητεί το άγιον θέλημα του Θεού. Ποτέ δεν ζητεί να γίνη το θέλημα το ιδικόν του, αλλά το θέλημα του Θεού και των άλλων. Πάντοτε λέγει: «Όπως θέλετε, όπως ηξεύρετε», την ιδικήν του γνώμην δεν δίδει, διότι έχει τον εαυτόν του μικρότερον πάντων, όταν του είπουν να κάνη κάτι είναι πρόθυμος λέγοντας: «Νάναι ευλογημένον». Λοιπόν, παιδί μου, αυτά να κάμνης και εσύ, όπου τρέμουν οι δαίμονες και φεύγουν μακράν και πλέον δεν πλησιάζουν, πολύ φοβούνται όταν βλέπουν ταπείνωσιν, υπακοήν και αγάπην εις όλους.