======================================================================================================================================
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ΄
α Περί Μοναχισμού, Παρθενίας και Αγνότητος.
Ουδέν εκλεκτότερον του μοναχισμού. Μοναχισμός θα ειπή, θέωσις, αγιασμός κατ’ άμφω, μέθεξις Θεού. Μοναχισμός είναι επίγνωσις και συναίσθησις και εύρευσις της εντός του ανθρώπου βασιλείας του Θεού. Τις σοφός και συνήσει ταύτα! Τις όντως συνετός επέγνω ότι εν τω μοναχισμώ υπάρχει η εξαίρετος χάρις του Θεού, ως θέωσις, ως αγιασμός και αφήσας κόσμον, θελήματα και ελευθερίαν, ελθών και βιώσας αυτόν, σκάψας και αγωνισάμενος εύρε τον Ιησούν και γέγονε βασιλεύς βασιλεύων εν τη ελευθερία των παθών. Ανευ μοναχισμού ουδείς έρχεται εις την απάθειαν, ουδείς αποκτά νουν καθαρόν άνευ αγρυπνίας, εγκρατείας και αδιαλείπτου ευχής. Ουδείς έρχεται εις θεωρίας επίβασιν άνευ μοναστικού βιώματος. Με τον Ιησούν ουδείς έρχεται εις τόσον στενήν συνάφειαν και επαφήν, ειμή εκείνος μόνον, που θα παραμείνη πλησίον Του και δεν θα Τον εγκαταλείψη. Τότε θα αξιωθή του μακαρισμού: «Μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού».
Αν η καρδία δεν αγνισθή, ο αγνός Ιησούς δεν έρχεται, όπως ποιήση μονήν εις αυτήν. Πως είναι δυνατόν όμως εν μέσω του κόσμου συναναστρεφόμενος αγνίσαι τις την εαυτού καρδίαν; Δι’ αυτόν τον λόγον, γνωρίσαντες οι πατέρες τούτο και εγκαταλιπόντες τον κόσμον κατώκησαν εις την έρημον και εκεί έστησαν την παλαίστραν των και εκέρδισαν και έλαβον τους στεφάνους της νίκης.
Καλείται λοιπόν ο άνθρωπος με σύμμαχον τον Θεόν και βοηθόν Γέροντα, να αρχίση την πάλην και τον αγώνα τον πνευματικόν. Ο δε εχθρός ως διάβολος, κόσμος και σάρκα, θα προβάλη κραταιάν αντίστασιν, ώστε να εκφοβίση τον αγωνιστήν, όστις εάν κρατήση ισχυρώς τας συμβουλάς και οδηγίας του πνευματικού του οδηγού, ασφαλώς θα επιτύχη την νίκην και θα λάβη τους στεφάνους της αιωνίου δόξης. Ο μοναχισμός είναι υπερφυσικός. Η ζωή του μοναχού είναι υπερφυσική, διότι αρνείται εις όλην της την κυριολεξίαν την φύσιν. Και ιδού, σπάζει τους φυσικούς δεσμούς με τους γονείς και συγγενείς αυτού, εγκαταλείπει αυτούς δια βίου, όχι δι’ ιδιοτελείς σκοπούς, αλλά μόνον και μόνον, δια να υπηρετήση τον Θεόν με μίαν ολοκληρωμένην αφοσίωσιν. Η νέα του ζωή έχει ως σκοπόν την νέκρωσιν του σαρκικού φρονήματος και την κατάληψιν δια του αγώνος της ισαγγέλου αγνείας. Φυσικόν είναι ο ύπνος της νυκτός, αλλ’ ο μοναχισμός επιβάλλει την αγρυπνίαν, όπως γίνη ο μοναχός ως στρουθίον μονάζον επί δώματος. Φυσικόν είναι η ελευθερία του ατόμου, αλλ’ ευθύς ως μονάση ο άνθρωπος επιβάλλει νέκρωσιν του ιδίου θελήματος, ένεκεν της αγάπης προς τον Θεόν, και γενικώς η ζωή του μοναχού είναι τελείως διαφορετική από την κατά κόσμον, δια τούτο και εκλήθη αγγελική, δια την υπερφυσικήν αυτής πορείαν. Μεγάλη χάρις από τον Θεόν είναι να κληθή κανείς δια τον μοναχισμόν και μεγαλυτέρα χάρις είναι το να επιτύχη πνευματικόν οδηγόν εν αυτώ. Διότι το να αφήσωμεν τον κόσμον είναι εύκολον, αλλά το να εύρωμεν κατάλληλον οδηγόν, αυτό είναι ιδιαιτέρα εύνοια του Θεού, διότι από τον οδηγόν θα εξαρτηθή η πρόοδος ή μη του αποταξαμένου. Η μνήμη του θανάτου επιμεληθείσα καλώς παρέχει ισχυράν δύναμιν εις την αρχήν της προθέσεως προς αποταγήν του κόσμου, καθώς και καθ’ όλον τον μοναχικόν κατόπιν βίον. Η μνήμη αύτη θα του γίνη μία πανίσχυρος πνευματική φιλοσοφία, ένθεν θα αντλή την αλήθειαν των πραγμάτων προς υποσκελισμόν των προσκαίρων απάντων. Επισκέψου τα ψυχρά μνήματα, και εκεί έντεινον το ους σου, και άκουσον τι λαληθήσεταί σοι εκ των οικούντων εν αυτοίς: «Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον, εάν κερδήση τον κόσμον όλον και ζημιωθή την ψυχήν αυτού;» ( Μαρκ. 8.36 ), «ματαιότης ματαιοτήτων, τα πάντα ματαιότης» ( Εκκλ. 1,2 ).
Εις την ώραν την δυσκολωτάτην και πάνυ οδυνηράν του θανάτου, ουδείς υπάρχει ο βοηθών τον άνθρωπον, ει μη τα έργα του μόνον. Ουδείς εις την αλήθειαν, ει μη ο Θεός. Εάν Τούτον θεραπεύσωμεν, έξομεν πανίσχυρον βοηθόν και αντιλήπτορα εις τον δεινόν και επιθανάτιον χωρισμόν ψυχής και σώματος ημών. Οίον αγώνα έχει η ψυχή χωριζομένη του σώματος! Αυτόν τον αγώνα μνημόνευε διηνεκώς και σκέψου και πρόσεχε ότι έχομεν και εναέρια τελώνια, που παρεμποδίζουν τας ανερχομένας ψυχάς να ανέλθουν, παρουσιάζοντα τας πράξεις του βίου προς εμποδισμόν της ανόδου αυτών και ούτω παρασύρουν αυτάς εις τον άδην. Κατόπιν πρέπει να προσέξωμεν ότι και κριτήριον έχομεν να υποστώμεν. Οίμοι, και τι κριτήριον! Τότε το «ήμαρτον» και το «ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ» ουδέν ισχύουν, αλλά φραγήσεται παν στόμα μη έχον τι απολογήσηται. Ταύτα και πλείστα τούτων οφείλομεν σκέπτεσθαι, όπως εξιχνιάσωμεν καλύτερον οίον προορισμόν έχομεν και ανατρέξωμεν το συντομώτερον προς κατάληψιν αυτού, διότι ουκ οίδαμεν τι τέξεται η επιούσα, άδηλος γαρ ο θάνατος. Μόνον το κατά Θεόν αγαθόν θα μείνη και θα ακολουθήση τον άνθρωπον. Και τι καλύτερον από το να εργασθή κανείς δια τον Θεόν εις ολόκληρον την ζωήν του, ώστε το κέρδος της εργασίας του αυτής να το λάβη μεθ’ εαυτού, όταν υπάγη προς τον Θεόν! Όντως ούτός εστιν ο σοφός έμπορος, που εύρε τον πολύτιμον μαργαρίτην.
Αν ακούσης την φωνήν Κυρίου του Θεού σου, μη σκληρύνης την καρδίαν σου και άκουσον τι λαληθήσεταί σοι εξ Αυτού. «Λαλήσει δε ειρήνην επί… τους οσίους αυτού και επί τους επιστρέφοντας καρδίαν επ’ Αυτόν» ( Ψαλμ. 84,9 ).
Εύχομαι εκ καρδίας, ίνα δια του θείου έρωτος γένηται ακατάπαυστος ο του Θεού πόθος, και φθάσης δι’ αυτού πτερούμενος την ισάγγελον ωραιότητα δια των πρεσβειών της ηγουμένης του τόπου ημών Κυρίας Θεοτόκου. Αμήν , γένοιτο.
======================================================================================================================================